Tachtig derdejaars studenten van de opleiding Pedagogiek aan de Haagse Hogeschool hebben afgelopen studiejaar in het kader van de onderwijsmodule ‘Begeleiden van ernstig zieke kinderen en hun gezinnen’ een praktijkopdracht uitgevoerd. Dit heeft zeer mooie resultaten opgeleverd voor zowel de opdrachtgevers, het werkveld als ook het Kenniscentrum Kinderpalliatieve Zorg. In dit artikel etaleren we twee groepsopdrachten en vertellen opdrachtgevers Tamara Streng van Vilans (landelijke kennisorganisatie voor langdurige zorg) en Anne Weenink van het Juliana Kinderziekenhuis hoe zij verder gaan met de opbrengsten. Anne Weenink is tevens betrokken bij de vakgroep Medisch Pedagogische Zorg.

Nieuwe onderwijsmodule

In het studiejaar 2020-2021 is het Kenniscentrum Kinderpalliatieve Zorg met de opleiding Pedagogiek van de Haagse Hogeschool een samenwerking aangegaan. Met het werkveld is er een onderwijsmodule ontwikkeld en in het voorjaar 2021 is de onderwijsmodule geïmplementeerd. Het onderwijs bestond uit een lessencyclus van acht wekelijkse werkcolleges en praktijkopdrachten.

Praktijkopdracht

De praktijkopdracht voor een student bestond uit een groeps- en een individuele opdracht. Voor de individuele opdracht interviewde de student een broer of zus van een ziek kind, ouder, of zorgprofessional om zo een helder beeld te krijgen van de behoefte aan zorg en ondersteuning voor dit gezin binnen de pedagogische context. In de groepsopdracht gingen groepen studenten aan de slag met een pedagogisch vraagstuk verzameld uit het werkveld door het Netwerk Integrale Kindzorg Holland Rijnland. Het eindproduct moest een concrete oplossing zijn voor een knelpunt of hiaat dat aansluit bij - of dient ter verbetering van - de zorg en ondersteuning aan ernstig zieke kinderen en hun gezinnen. De pedagogische context vormde hierbij het uitgangspunt. Daarnaast moest het product vernieuwend zijn voor de beroepspraktijk. Wij lichten twee eindproducten kort toe: de brussenbundel en leren van ervaringsverhalen.

Aandacht voor broers en zussen met de brussenbundel

Een ernstig ziek kind en het gehele medische proces eromheen eist tijd en aandacht van ouders, waardoor zij in veel gevallen minder tijd en aandacht hebben voor andere kinderen binnen het gezin. Het Juliana Kinderziekenhuis liep vast in de begeleiding en het bieden van handvatten aan ouders om aandacht te hebben voor broers en zussen (brussen), naast aandacht voor het ernstig zieke kind. Het Juliana Kinderziekenhuis heeft een groep studenten de opdracht gegeven om een antwoord te vinden op de vraag hoe medisch pedagogisch zorgverleners van het ziekenhuis ouders kunnen ondersteunen om met hun beperkte tijd toch ook aandacht te hebben voor de brussen.

De studenten hebben als antwoord op deze vraag een poster, flyer, en ‘brussenbundel’ ontwikkeld voor de opdrachtgever. De poster en flyer bieden informatie en praktische tips voor de begeleiding van brussen. Opvoeders en ouders kunnen gebruik maken van de brussenbundel om het gesprek aan te gaan met de brus, maar ook om aandacht te hebben voor het kind als individu. In het conceptplan bevat de brussenbundel diverse hulpmiddelen en spelletjes.

”Als vakgroep Medisch Pedagogische Zorg zijn we bezig met de stap naar een officiële beroepsvereniging. Onderdeel hiervan is dat we een platform gaan creëren voor leden. Daar willen we graag de verslagen van de studenten op delen, waaronder de brussenbundel. Zo kunnen alle collega’s in het land gebruik maken van de informatie en adviezen die ze opgesteld hebben. In het hele land zijn dit thema’s waar ziekenhuizen mee aan het werk zijn. Zo kan ieder het integreren in de plannen, werkwijzen of systemen die ze al hebben.” - Anne Weenink, medisch pedagogisch zorgverlener in het Juliana Kinderziekenhuis en contactpersoon van de vakgroep Medisch Pedagogische Zorg.

Leren van ervaringsverhalen

Op dit moment worden de ervaringsverhalen en de inzichten en leermogelijkheden die hieruit blijken nog niet optimaal geïmplementeerd in de uiteindelijke zorg voor gezinnen met een ernstig ziek kind. Om dit in de toekomst te kunnen verbeteren heeft opdrachtgever Vilans de groep studenten gevraagd om te onderzoeken hoe studenten, ouders, en professionals (zoals pedagogen of verpleegkundigen) samen kunnen leren van ervaringsverhalen.

Voor dit onderzoek is er specifiek gekozen voor een werkvorm waarbij deelnemers verschillende gespreksrondes ‘doorlopen’ met behulp van een gespreksleider. Tijdens de gespreksrondes werd het boek ‘Dichtbij’ van Paula van Driesten als uitgangspunt gebruikt. Dit boek gaat over het leven als ouder van een ernstig ziek kind. Deelnemers zijn tijdens de bijeenkomsten dieper ingegaan op wat de tekst betekent en wat de schrijver wil overbrengen op de lezer. Uit het onderzoek van de studenten blijkt dat de bijeenkomsten bijdragen aan het vertellen van ervaringen met betrekking tot verlies of rouw. Deze bijeenkomsten kunnen worden ingezet om professionals te laten leren van ervaringsverhalen en zijn daarmee ook effectief voor het verwerken of verkrijgen van nieuwe inzichten op gebeurtenissen van gezinnen.

“Naast dat we de ervaringen gaan bundelen en delen gaan we ook kijken of we op basis van de inzichten en werkwijzen die hier zijn beschreven een uitgewerkt product kunnen maken. We willen er een vervolg aan gaan geven om zo meer ervaring op te doen met de werkwijzen. Het zou ook mooi zijn als we een brug kunnen maken naar het MBO-onderwijs. We zijn nog niet klaar, maar we hopen hiermee een werkwijze te hebben gevonden die helpt bij het actief leren van ervaringsverhalen.” - Tamara Streng, adviseur kennismangement van Vilans.

Databank

Het Kenniscentrum gaat de praktijkopdrachten van studenten met eindcijfer 8 en hoger beschikbaar stellen via een databank op de website. Van deze praktijkopdrachten wordt een samenvatting gemaakt zodat de opgeleverde kennis en informatie verder kan worden gebracht. De databank dient als inspiratiebron voor professionals en studenten. Door uitmuntende praktijkopdrachten beschikbaar te stellen wordt de doorontwikkeling van kennis gefaciliteerd. Zo voorkomen we dat waardevolle informatie en adviezen op de plank blijven liggen.

Bekijk de samenvattingen van de groepsopdrachten hier.

Hebben de studenten jouw interesse gewekt en wil je de volledige groepsopdracht inzien? Neem dan contact met ons op via info@kinderpalliatief.nl.

Ook dit studiejaar gaat de onderwijsmodule opnieuw van start aan de Haagse Hogeschool. Vanaf februari 2022 gaan derdejaars studenten van de opleiding Pedagogiek weer aan de slag met nieuwe praktijkopdrachten.

Interesse

Bent je vanuit jouw organisatie geïnteresseerd om zelf een praktijkopdracht aan te leveren of ben je (vanuit het onderwijs) geïnteresseerd in de onderwijsmodule ‘Begeleiden van ernstige zieke kinderen en hun gezinnen’? Neem dan contact op met Marjolein Koot via m.koot@kinderpalliatief.nl.