Hoe zorg je ervoor dat kinderen met complexe zorgbehoeften op tijd de juiste zorg krijgen? Praktische tools maken het verschil.
Hoe zorgen we dat kinderen die langdurig en/of intensieve zorg nodig hebben op het juiste moment de juiste zorg ontvangen? Proactieve zorgplanning* speelt hierin een cruciale rol. De afgelopen maanden hebben vier consortia van het Co-IMPACT onderzoeksproject** gewerkt aan een update van de IMPACT-materialen die bijdragen aan betere gespreksvoering met kind en gezin. Ook voeren zij diverse deelonderzoeken uit naar proactieve zorgplanning. In dit artikel lees je wat er concreet bereikt is en wat jij hiervan kunt gebruiken in je eigen praktijk.
Vernieuwde IMPACT-materialen en scholing: praktisch en toepasbaar
Zorgverleners staan dagelijks voor de uitdaging om met kind en gezin te praten over doelen en keuzes rondom de zorg en behandeling. Daarom ontwikkelde consortium 1 (UMC Utrecht) een mooi vormgegeven praatkaart die past bij de belevingswereld van kind en gezin. Daarnaast heeft de gesprekshandleiding voor zorgverleners een update gekregen naar een concrete en compactere vorm. Kinderen, ouders en zorgverleners zijn nauw betrokken bij de gewenste inhoud en vorm van de materialen. De hulpmiddelen helpen om op een laagdrempelige manier doelen en voorkeuren voor toekomstige zorg en behandeling te formuleren, door een verkenning van onderliggende waarden van kind, gezin en zorgverlener. Zo wordt inzichtelijk wat voor eenieder écht belangrijk is.
Wil jij deze tools ook inzetten? De praatkaart en gesprekshandleiding zijn te downloaden.
Leren en delen
In september en oktober hebben maar liefst 140 zorgverleners, verdeeld over meerdere groepen, met enthousiasme deelgenomen aan een tweedaagse training om de vernieuwde IMPACT-materialen in de praktijk te brengen. Dit is een belangrijke stap vooruit in het beter toerusten van zorgverleners in het voeren van gesprekken over proactieve zorg.
“Het is mooi om te zien hoe gemotiveerd en divers de groep zorgverleners is,” vertelt projectleider Jurrianne Fahner van consortium 1. “Naast kinderartsen en –verpleegkundigen hebben ook zorgverleners vanuit de cardiologie, revalidatiezorg, transitiezorg, oncologie en verstandelijk gehandicaptenzorg deelgenomen.”
“Tijdens de training bemerkten we veel enthousiasme bij de deelnemers en gedrevenheid om hiermee in hun eigen werkomgeving aan de slag te gaan. Verschillende centra hebben al nieuwe materialen besteld en vervolgbijeenkomsten intern georganiseerd.”
Voor zorgverleners die een voortrekkersrol in hun eigen organisatie willen spelen, organiseert consortium 1 een vervolgprogramma. “Wij verzorgen zes trainingsdagen over een periode van twee jaar. Hierin leren de deelnemers vaardigheden om zelf scholingen en trainingen te kunnen geven over proactieve zorgplanning, met als uiteindelijke doel dat zij hun kennis gaan overdragen binnen hun eigen organisatie,” zegt Fahner.
Ervaringen uit de praktijk: wat werkt voor kind en gezin?
Een cruciale vervolgstap is het verzamelen van feedback van kinderen, ouders en zorgverleners over de vernieuwde IMPACT-materialen en de training. “We willen weten: wat maakt een gesprek waardevol en waar kan het beter?” licht projectleider Marijanne Engel van consortium 2 toe.
“Verschillende soorten zorginstellingen werken mee aan dit deel van het onderzoek, namelijk ziekenhuizen, een huisartsenpraktijk, een kinderhospice en een thuiszorgorganisatie. In deze zorginstellingen worden vanaf december proactieve zorgplanningsgesprekken opgenomen en geanalyseerd. Vervolgens worden de betrokkenen geïnterviewd. Deze feedback gebruiken we om de IMPACT-materialen en trainingen verder te verbeteren.”
Ook het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) speelt een belangrijke rol in dit onderzoek. Binnen consortium 3 wordt onderzocht hoe zorgverleners proactieve zorgplanning in de praktijk toepassen. Wat helpt hen bij het voeren van proactieve zorgplanningsgesprekken? Welke thema's vinden ze juist moeilijk om te bespreken? En veranderen deze aspecten in de loop van de tijd?
Daarnaast wordt bij ouders gekeken hoe proactieve zorgplanning samenhangt met de ervaren kwaliteit van leven. Ook wordt de relatie met integrale kindzorg en persoonsgerichte communicatie onderzocht. Consortium 3 stimuleert hierbij de wederzijdse integratie van proactieve zorgplanning en het in 2023 herziene individueel zorgplan (IZP).
Samenwerking in de keten verbeteren
Goede zorg stopt niet bij de muren van het ziekenhuis, maar hoe zorgen we ervoor dat de uitkomsten van proactieve zorgplanningsgesprekken effectief worden gedocumenteerd? En hoe worden deze uitkomsten gedeeld binnen het gehele zorgnetwerk van kind en gezin? Consortium 4 (Radboudumc) onderzoekt de huidige praktijk via interviews met ouders en hulpverleners, vragenlijsten en dossieronderzoek. Deze resultaten gaan ons inzicht geven in wat werkt en wat beter kan. Het doel: een plan ontwikkelen dat proactieve zorgplanning implementeert in de dagelijkse praktijk én multidisciplinaire samenwerking versterkt.
Wat kun jij doen?
Proactieve zorgplanning vraagt om een gezamenlijke inspanning. Of je nou kinderarts bent, verpleegkundige, of werkt in een specifieke zorgdiscipline zoals revalidatie of oncologie: deze ontwikkelingen bieden concrete handvatten om de zorg voor kinderen en hun gezinnen verder te verbeteren. Wil jij bijdragen aan de toekomst van kindzorg? Overweeg de vernieuwde IMPACT-materialen in jouw volgende gesprek in te zetten of bespreek met jouw team hoe jij proactieve zorgplanning binnen jouw zorginstelling kunt versterken.
* Voorheen gebruikten we de term ‘Advance Care Planning’ (ACP). Om in lijn te blijven met de terminologie in de volwassenenzorg spreken we voortaan van ‘proactieve zorgplanning’.
* * Dit doen zij samen met professionals uit de eerste-, tweede-en derdelijnszorg, het Kenniscentrum Kinderpalliatieve Zorg en diverse ouderorganisaties onder voorzitterschap van Stichting Kind & Ziekenhuis. Co-IMPACT is een vierjarig project en is gestart in 2023.